یوگا و درمان فیبروم رحمی

فیبروم (fibrum) یا فیبروید (fibroid) یا میوما (myoma) تومورهای ماهیچه ای هستند که (معمولا) بر روی دیواره رحم رشد میکنند. فیبروم ها تقریباً همیشه خوش خیم (غیرسرطانی) هستند. ممکن است در فردی فقط یک فیبروم وجود داشته باشد و در فرد دیگری تعداد زیادی فیبروم تشکیل شود. فیبروم ها ممکن است به کوچکی یک دانه و به بزرگی یک گریپ فروت باشند. البته در موارد نادر فیبروم ها بسیار بزرگ تر نیز میشوند. پزشکان فیبروم ها را بسته به محل رشد آنها دسته بندی میکنند. تقریباً بین ۲۰% تا ۸۰% از زنان تا سن پنجاه سالگی به فیبروم مبتلا میشوند. فیبروم ها اکثراً بین سنین ۴۰ تا ۵۰ سالگی بروز مییابند. در زنانی که هیچ علائمی وجود ندارد، امکان دارد پزشک متخصص هیچ درمانی توصیه نکند. اما در مورد زنانی که فیبروم ایجاد علائم مینماید معمولاً تحمل وضع دشوار خواهد بود.

این فیبرومها از بافت عضلانی در رحم ساخته میشوند، فیبروئیدها بر اساس محل آن ها در رحم تقسیم بندی میگردند که شایعترین آنها اینترامورال یا داخل عضله رحم است، نوع دیگر به صورت تودهٔ برجسته ای خارج رحم یا ساب سروزال و سومین نوع داخل حفره رحم یا زیر مخاطی هستند. نوع سوم یعنی زیر مخاطی که از همهٔ موارد نادرتر است با بیشترین تظاهرات بالینی از جمله منوراژی یا خونریزی شدید قاعدگی و با نازایی همراه است. همچنین میتوان گفت همانند اثر انگشت هیچیک از آنها شبیه به هم نیستند و بطور مداوم در حال رشد هستند. خطر دچار شدن به این بیماری در زنانی که نسبت به قدشان افزایش وزن دارند، بیشتر و در زنانی که بچه دار شده اند، پایینتر است. همانطور که گفته شد، اکثر فیبروئیدها نیازی به درمان ندارند مگر آنکه بزرگ شوند و به جای برداشتن فیبروم ها، باید در دوره های مختلف تحت معاینات متعدد پزشک متخصص و با بررسی سونوگرافی تحت نظر و درمان قرار داد و معمولاً بعد از یائسگی، اندازه توده های فیبروئیدی کوچک می شوند. به شما ورزش یوگا برای آمادگی ذهنی و کمک به درمان دارویی مینماییم.

هورمون های استروژن و پروژسترون عوامل تحریک و رشد این تومور می باشند که بعد از سن یائسگی میزان این هورمون ها پایین می آید، بالتبع این تومور کوچک می شود. هنوز مشخص نیست که چرا خانمهای سیاه پوست حدودا دو برابر خانمهای سفید پوست به این بیماری مبتلا میشوند. با مداومت در تمرینات یوگا در کوچک شدن فیبرومهای رحمی کمک بگیرید.

این فیبروئیدها موجب درد لگن، خونریزی شدید و ناباروری شده، در تخریب مثانه، مشکلات روده، ایجاد هموروئید، مشکل معده نیزموثر است. تا کنون افراد زیادی با تمرینات یوگا بر این مشکل فایق آمده اند.

هموروئید و فیبروم رحمی با ورزش

در صورت بزرگ شدن بیش از اندازه فیبروم، موجب فشار زیاد بر رکتوم وارد کرده و حرکات روده را با مشکل مواجه کند. که اگر این فیبروئید در بخش پایانی رحم قرار داشته باشد، باعث یبوست یا درد میشود و این فشار وارده بر رکتوم و مشکل حرکت روده خود موجب بیماری هموروئید میگردد.

مشکلات مثانه و ارتباط آن با فیبروم رحمی

اگر فیبروئید در رحم به سمت مثانه رشد کند، باعث فشار به آن میشود و احتمالا در طول شب سه تا چهار مرتبه برای تخلیه ادرار از خواب بیدار شوید. بدلیل اینکه مثانه با این مقدار فشار قادر به نگهداری ادرار نیست. ضمن ادرار کردن، احتمالا در هنگام ادرار کردن دچار مشکل یا درد گردید.

معده و مشکلات فیبروم رحمی

رشد فیبروم باعث افزایش فشار بر معده شده و به شما احساس سیری کاذب دست میدهد و باعث میشود به اندازه کافی قادر به خوردن نباشید. احتمالا کاهش وزن را به دنبال دارد. ضمنا اگر فیبروئید خیلی بزرگ شود موجب بزرگ شدن شکم میشود، درست مانند زمانی که حامله هستید.

کلیه و مشکلات فیبروم

در مواردی نادر رشد فیبروئید می تواند باعث فشار بر لوله اتصال کلیه به مثانه متصل شود. این وضعیت ممکن است به ورم کلیه یا هیدرونفروز بیانجامد. در این حالت علائمی مانند ادرار دردناک و میل بیشتر برای دستشویی رفتن مشاهده میشود.

تشخیص زودهنگام و بموقع فیبرومهای رحمی در جلوگیری از برداشتن رحم در آینده خواهد بود.

فیبروم رحم نوعی توده خوش خیم است که در رحم بانوان رشد میکند و در صورت بزرگ شدن اندازه آن باعث درد در ناحیه شکم فرد گردد.

فیبروم چه علائمی دارد؟

همانطور که گفته شد فیبروم ها معمولاً هیچ علائمی به همراه ندارند، یا این که علائم بسیار خفیفی دارند. در برخی زنان فیبروم با علائم زیر همراه است:

• احساس فشار در ناحیه لگن
• قاعدگی های شدید و دردناک
• احساس پر بودن در ناحیه شکم
• احساس درد در ناحیه پایین کمر
• احساس درد در هنگام نزدیکی
• احساس نیاز دایم به دفع ادرار
• دشواری در دوران بارداری از جمله ۶ برابر شانس نیاز به سزارین نسبت به زنان عادی
• بزرگ شدن ناحیه پایین شکم
• طولانی بودن خونریزی های ماهانه
• دشوار بودن دفع ادرار و یا مدفوع
• نفخ شکم
• احساس خستگی در فرد بیمار

بسیاری از زنان که یوگا میکنند هیچ وقت اجازه رشد به فیبروئیدهای رحمی نداده اند.

چه کسانی بیشتر به فیبروم مبتلا میشوند؟

• هورمون ها :

استروژن و پروژسترون هورمون هایی هستند که از تخمدان ها تولید و ترشح می شوند. این هورمون ها کمک می کنند تا بعد از هر عادت ماهیانه پوشش رحمی از نو ایجاد شود که احتمال وجود فیبروم را در رحم را بالا می برد.

• بارداری :

زایمان و بارداری باعث افزایش میزان استروژن و پروژسترون در بدن می شود.

• سن :

با بالارفتن سن زنان احتمال ابتلا به فیبروم نیز افزایش مییابد، به خصوص در سن ۳۰ تا ۵۰ سالگی. پس از یائسگی معمولاً فیبروم ها کوچک میشوند.

• سابقه خانوادگی :

داشتن فرد مبتلا در خانواده ریسک ابتلا را در افراد دیگر خانواده افزایش میدهد. به خصوص ریسک ابتلا به فیبروم در زنی که مادر مبتلا داشته باشد سه برابر افراد عادی است.

• چاقی :

ریسک ابتلا به فیبروم در زنان چاق بیش از سایرین است. زنانی که خیلی چاق هستند دو تا سه برابر دیگران در معرض ابتلا به فیبروم میباشند.

• عادات غذایی :

خوردن مقدار زیاد گوشت قرمز و ژامبون با ریسک بالای ابتلا به فیبروم رابطه دارد. به نظر میرسد مصرف مقدار زیاد سبزیجات ریسک ابتلا را کاهش میدهد.

مصرف اندک و ناکافی میوه و سبزی میتواند احتمال ابتلا به فیبروم رحمی را افزایش دهد.

میدانید در ورزش یوگا خوردن توصیه به مصرف حداقل گوشت قرمز و استفاده بیشتر از سبزیجات میکند.

• استرس و اضطراب :

ورزش یوگا یا ورزش تن آرامی تاثیر بسزایی در کنترل استرس و اضطراب دارد.

• هورمون درمانی زنان یائسه :

• افراد با نژاد آمریکایی-آفریقایی :

چه عواملی موجب ایجاد فیبروم میشود؟

هنوز هیچ کس به یقین عامل ایجاد فیبروم را نمی داند. محققان بر این باورند که عوامل متعددی در ایجاد فیبروم دخیل است. از جمله این عوامل میتوان به دو مورد ذیل اشاره کرد :

• عوامل هورمونی ( استروژن و پروژسترون)
• عوامل ژنتیکی

اما چیزی که واضح میباشد این است که فیبروم ها تحت تأثیر میزان هورمون های بدن هستند. در دوران بارداری فیبروم ها به سرعت رشد میکنند. یعنی دقیقاً در زمانی که سطح استروژن و پروژسترون بدن بالاست. همچنین زمانی که داروهای هورمونی برای افراد مبتلا تجویز میشود، فیبروم ها کوچک میشوند یا از بین میروند. به علاوه زمانی که فرد به سن یائسگی میرسد رشد فیبروم ها متوقف میشود و یا این که یکباره کوچک میشوند.

با ورزش یوگا یا همان ورزش تن آرامی فیبروم رحمی را به نسل بعدی به ارث نگذارید.

فیبروئید رحمی علتی برای نازایی نیست و فقط در 10 درصد موارد ممکن است سبب نازایی گردد، اما اگر خانمی در این شرایط حامله شود، به علت تغییرات هورمونی در این دوران مخصوصا در سه ماهه اول و دوم بارداری فیبرومهایش بزرگ تر شوند. که در این دوران در داخل فیبرومها، خونریزی ایجاد میشود که همراه با درد شدید شکم به صورت حاد و ناگهانی خواهد بود که در بسیاری از موارد این حالت با آپاندیست یا کیست پاره شدهٔ تخمدان اشتباه گرفته میشود که اگر دقت نشود احتمال دارد باعث انجام جراحی غیرضروری در دوران بارداری شود که عوارض فراوانی از جمله زایمان زودرس به دنبال خواهد داشت.

آیا امکان دارد فیبروم به سرطان تبدیل شود؟

فیبروم ها تقریباً همیشه خوش خیم (غیرسرطانی) هستند. بسیار به ندرت (تقریباً یک مورد از هزار) احتمال دارد که فیبروم سرطانی در فردی ایجاد شود که لیومیوسارکوما (leiomyosarcoma) نامیده میشود. پزشکان معتقدند سرطان به علت وجود فیبروم های موجود ایجاد نمی شود. داشتن فیبروم ریسک ابتلا به فیبروم سرطانی را فزایش نمی دهد. به علاوه داشتن فیبروم ریسک ابتلا به سایر انواع سرطان رحم را نیز در فرد افزایش نمی دهد.

عوارض فیبروم رحمی

گردنۀ رحم و یا لوله های آن ممکن است با رشد بیش از حد فیبروم، بسته و باعث ناباروری شود. لذا با بسته شدن این دو محل عمل لقاح اسپرم و تخمک نا ممکن میشود.

فیبروم رحمی در زمان حاملگی بزرگتر میشود، زیرا هورمون های بارداری در رشد فیبروم ها موثرند. کمتر از 30 درصد از زنان باردار مبتلا به فیبروم رحمی دچار عوارضی مانند دردهایی در ناحیه شکم میشوند و معمولاً همراه با خونریزی کم در ناحیه واژینال هستند. البته خونریزی اندک، آسیبی به جنین نمی رساند.

فیبروئیدها میتوانند خطر سقط جنین را افزایش دهند و باعث زایمان زودرس میگردند. همچنین فیبروئید رحمی میتواند با قرارگرفتن در نزدیکی دهانۀ رحم باعث مسدود شدن راه خروج نوزاد گردد و زمان زایمان طبیعی را به تأخیر بیاندازد.

با ورزش یوگا بعد از ماه چهارم بارداری زایمان طبیعی و راحت را به خود هدیه دهید.

معاینات ناحیه لگن و همچنبن داخل رحم توسط پزشک، بررسی و معاینه شود.

آزمایش خون و ادرار نیز در صورت لزوم تجویز می شود.

با انجام سونوگرافی تعداد، اندازه و محل فیبروئید های رحمی مشخص میگردد.

پزشک متخصص با آزمایش های سی تی اسکن و ام آر آی میتواند از وجود فیبروئید های رحمی مطمئن شود.

پس از بررسی دقیق آزمایشات در صورت قطعی شدن فیبروئید های رحمی، راههای درمانی لازم به بیمار ارائه میشود.

انواع فیبروم رحمی

فیبروم داخلی

این نوع فیبروئید که شایعترین حالت فیبروئید رحمی است در دیواره ماهیچه ای رحم به وجود می آید. چنانچه فیبروئید داخلی اند بزرگ شود باعث کشیدگی و بزرگ شدن رحم میشود.

فیبروم ساب سِروز

این دسته از فیبرومهای رحمی نیز در خارج از رحم شکل می گیرند و رشد فیبروم ساب سِروز باعث میگردد، یک سمت رحم بزرگتر به نظر بیاید.

فیبروم ساقه دار یا پدانکولیت

زمانیکه فیبروم ساب سِروز، قاعده ای دراز و باریک پیدا می کند، به فیبروم ساقه دار تبدیل می شود.

فیبروم ساب موکوزال

فیبروم ساب موکوزال نیز در سطح میانی ماهیچه رحم رشد میکند. این نوع فیبرومها کمتر ایجاد میشوند، اما درصورت بوجود آمدن باعث درد های عادت ماهیانه و خونریزی زیادی میشوند.

بارداری و فیبروم :

زنانی که به فیبروم دچارند در دوران بارداری و برای زایمان نسبت به زنان دیگر با مشکلات بیشتری مواجه هستند، البته نه مشکلات چندان جدی. بیشتر این دسته زنان بارداری نرمالی را تجربه میکنند. رایج ترین مشکلاتی که در زنان باردار مبتلا به فیبروم مشاهده میشود از این دست است:

• نیاز به عمل سزارین : در این گونه زنان، جنین معمولاً در موقعیتی قرار ندارد که مادر بتواند از طریق زایمان طبیعی وضع حمل نماید.
• با وجود احساس درد زایمان، در روند زایمان طبیعی پیشرفتی حاصل نمی شود.
• قطع جفت : پیش از زایمان جفت از دیواره رحم جدا میشود. زمانی که این اتفاق میافتد جنین دیگر اکسیژن کافی نخواهد داشت.
• زایمان پیش از موعد.

پیشگیری از ایجاد فیبروم رحمی

با مصرف قرصهای ضد بارداری با دوز کم چندان در بزرگتر شدن فیبرومها ندارد، اما استروژن با دوز زیاد باعث بزرگتر شدن فیبرومها میشود. لذا پیشنهاد میشود از راههای دیگر برای جلوگیری از بارداری استفاده شود.

• خودتان را سرزنش نکنید، زیرا که هنوز علت قطعی ایجاد فیبروم های رحمی مشخص نشده است.
• در صورت احساس درد شدید و مداوم، حتما به پزشک خود مراجعه نمایید.
• اگر دچار فیبروم های رحمی هستید، همیشه با همراه داشتن نوار بهداشتی بدلیل خونریزیهای قاعدگی نامنظم در صورت نیاز، دچار سردرگمی نخواهید شد.
• اگر دچار فیبروم های رحمی هستید و قصد دارید باردار شوید، بدانید که احتمالا مدتی طول میکشد تا حاملگی رخ دهد و بدانید که اگر تحت نظر پزشک باشید، احتمال حاملگی شما افزایش می یابد. امروزه بسیاری از بانوانی که فیبروئید های رحمی داشتند، توانستند باردار شوند و بارداری موفقی هم داشته اند.
• معاینات دوره ای را فراموش نکنید. حتما هر سه تا شش ماه یکبار به پزشک متخصص زنان مراجعه کنید تا مشخص شود که اندازه فیبرومها تغیر کرده و یا اینکه آیا فیبروم جدیدی به وجود آمده است.
• اگر احساس پری مثانه و دفع ادرار میکنید بدلیل بزرگ شدن فیبروم رحمی است.
• افراد با فیبرومهای رحمی به دلیل ایجاد خونریزی و یا درد در حین مقاربت جنسی باید تغییراتی را در رابطه جنسی با همسرتان ایجاد کنید و حتما از پزشک خود در این خصوص راهنمایی بگیرید.
• بسیاری از فیبروم های رحمی نیاز به عمل جراحی ندارند و میتوانند بدون نیاز به جراحی، زندگی سالمی داشته باشند و باردار شوند.
• افرادیکه دچار فیبروم رحمی هستند بدلیل خونریزی زیاد قاعدگی، مقدار زیادی آهن از دست می دهند، پس با رژیم غذایی سرشار از آهن به فکر جایگزین باشید. ضمنا ممکن است پزشکتان به شما قرص آهن پیشنهاد نماید.
• بجای مصرف قرص های ضد بارداری از روشهای دیگر جلوی بارداری را بگیرید.
• در صورت وجود فیبروم در شما، برای تایید غیر سرطانی بودن آن، آزمایش های متعددی این موضوع را مشخص میکند.
• در صورتیکه فیبروم رحمی در مکانی از رحم قرار گرفته باشد که مانع از بارداری شود، می توانید با مشورت پزشک متخصص، آن را با روش جراحی برداشت.
• ورزش یوگا را به صورت عادت در زندگی خود بیاورید و نتیجه این ورزش در تمامی امور لمس کنید.

یوگا و فیبروم :

برای درمان مستقیم فیبروم توسط یوگا، آسانای خاصی وجود ندارد، ولی چون رحم در محدوده مرکز انرژی اول قرار دارد هر چیزی که در آن محدوده کار کند روی رحم هم تاثیر میگذارد و در نتیجه به درمان فیبروم نیز کمک میکند.

توجه داشته باشید که اگر در حرکاتی از یوگا در آن ناحیه خونریزی بیشتر شد، حتما از انجام آن آسانا خودداری کنید.

تمرینات تنفسی و مدیتیشن، ذهن را آرام میکند و استرس را کاهش میدهدو در نتیجه کم شدن استرس مستقیما روی ترشح استروژن اثر میگذارد که خود این عامل رویس فیبروم بسیار تاثیرگذار است.

محدودیت حرکات آساناها به اندازه کیست تخمدان بستگی دارد و فیبروم محدودیتی برای حرکات یوگا ایجاد نمیکند مگر انکه بعد از حرکت فرد دچار خونریزی شود. حتی کیست تخمدان هم اگر کوچک باشد باز هم محدودیت حرکتی ایجاد نمیکند.

اگر کیست تخمدان شما بزرگ است سعی کنید حرکات کششی یوگا را با دقت و احتیاط بیشتری انجام دهید. توجه داشته باشید تمیریناتی که کشش شدید در شکم و رحم ایجاد میکند باید بسیار با احتیاط انجام شود و پرتوجو از حد بدن خود آگاه باشد. در مجموع آساناهایی که روی شکم انجام میشود را بسیار با دقت انجام دهید.

حرکات موثر یوگا برای کوچک شدن و کمک به بهبود فیبرومهای رحمی

در یوگا حرکات بسیار زیادی برای کمک به درمان و بهبود بیماری فیبروم رحمی وجود دارد که برخی از آنها به شکل زیر میباشند.

حرکت شماره 1

حرکت شماره 2

حرکت شماره 3

حرکت شماره 4

حرکت شماره 5

حرکت شماره 6

درمان فیبروم :

همانطور که گفته شد اغلب زنان مبتلا به فیبروم هیچ گونه علائمی ندارند. در مورد زنانی که علائم دارند، روشهای درمانی زیادی وجود دارد. قبل از انتخاب روش درمان باید نکات بسیاری را مد نظر قرار داد. برخی از این نکات عبارتند از:

• داشتن یا نداشتن علائم
• این که فرد در آینده تصمیم دارد باردار شود یا خیر
• اندازه فیبروم (ها)
• محل قرار گرفتن فیبروم
• سن فرد مبتلا و فاصله ای که با زمان یائسگی دارد.

درمانی که پزشکان متخصص برای فیبروم رحم تجویز می کنند، به سن، وضعیت سلامت عمومی فرد و اندازه فیبروم بستگی دارد. ممکن است در برخی از موارد از درمان های ترکیبی استفاده شود.

• داروها

استفاده از کلیه داروهای مرتبط با درمان و پیشگیری از فیبرومها فقط باید با صلاحدید و تجویز پزشک متخصص مصرف شود

با وجود اینکه داروها میتوانند نشانه های فیبروز رحمی را کاهش دهند و حتی جلوی رشد آن را بگیرند و یا آن را کند نمایند. ولی در صورتیکه بیمار داروها را کنار بگذارد، احتمال رشد بافت فیبری خواهد شد.

دارو درمانی بمنظور کنترل علائم بیماری

دارو درمانی برای کاهش اندازۀ فیبروم ها

برای کوچک کردن فیبروم و تنظیم میزان هورمونهای ترشح شده میتوان از برخی دارو ها در روند درمان فیبروم کمک گرفت.

داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی مانند ایبوپروفن یا مفنامیک اسید

تعدادی از داروها ممکن است برای کنترل علائم فیبروم

قرص های ضد بارداری ممکن است برای کاهش خونریزی رحمی و گرفتگی عضلات رحم

دستگاه درون رحمی ( IUD ) هورمونی در محدود کردن جریان خون قاعدگی و بهبود علائم دیگر

کابرگولین با دوز متوسط و قابل تحمل، بمنظور اندازۀ تودۀ فیبروم

یولی پریستال استات (UPA) بمنظور جلوگیری از اتصال پروژستین به گیرندۀ پروژسترون

دانازول یک داروی مؤثر برای کاهش فیبروم ها و کنترل علائم

هورمون لوتئینیِ آزاد کنندۀ هورمون آگونیست ( LHRH analogue ) باعث کاهش احتمال عود فیبروم ها

• جراحی

در صورت وجود چندین فیبروئید در رحم یا فیبروئیدی که بزرگ شده است، با جراحی میومکتومی و ایجاد برشی روی شکم فیبروم را خارج میکنند. این جراحی می تواند از طریق لاپاراسکوپی نیز انجام بشود.

در بعضی مواقع اگر روش های درمانی پاسخگو نباشد، عمل هیسترکتومی انجام می شود، یعنی رحم به طورکلی خارج میشود و از عوارض آن میتوان گفت دیگر امکان بارداری وجود نخواهد داشت.

در صورت نیاز به جراحی پیشنهاد میکنیم برای مدتی با یوگا بدن و ذهنتان را برای عمل آماده کنید.

• روشهای کم تهاجمی جراحی

در این نوع جراحی ها به انجام برشهای کمتری نیاز است و از اشعه ها برای درمان و فرآیند جراحی استفاده میشود.